Stan prac nad nowelizacją ustawy o opodatkowaniu niektórych kopalin

Kiedy w Warszawie politycy mówią o „dobrej zmianie” w podatku od kopalin, w Lubinie, Polkowicach i Głogowie nikt nie traktuje tego jak akademickiej dyskusji. Tu chodzi o naszą codzienność, o miejsca pracy, o przyszłość całych rodzin. Bo dla Polskiej Miedzi jego wysokość to nie tylko liczby w tabelkach – to realne „być albo nie być”.

Podatek  od wydobycia miedzi i srebra należy do kategorii tzw. podatków sektorowych, których celem jest przechwytywanie renty surowcowej (resource rent). W literaturze ekonomicznej wskazuje się, że konstrukcja takich obciążeń powinna równoważyć interes fiskalny państwa z potrzebą utrzymania konkurencyjności przedsiębiorstw. Proponowane zmiany w ustawie o opodatkowaniu niektórych kopalin idą w stronę poprawy konkurencyjności i rozwoju KGHM. Naszym zdaniem są one zbyt ostrożne.

Proces legislacyjny dotyczący nowelizacji ustawy o opodatkowaniu niektórych kopalin znajduje się na wczesnym etapie. Jako aktywny uczestnik tego procesu konsekwentnie angażujemy się w konsultacje oraz dialog z organami legislacyjnymi i wykonawczymi. Propozycje zmian sformułowane przez ZZPPM zostały przekazane przez przewodniczącego Ryszarda Zbrzyznego zarówno w formie pisemnej, jak i podczas wystąpień publicznych – m.in. w czerwcu br. na posiedzeniu sejmowej Komisji Gospodarki oraz we wrześniu w trakcie Konferencji Uzgodnieniowej zorganizowanej przez Ministerstwo Finansów. Warto też wspomnieć, że wcześniejsze nasze działania przyblokowały o ponad miesiąc wejście w życie ustawy o opodatkowaniu niektórych kopalin, co przysporzyło KGHM ponad 300 mln złotych korzyści. Walczyliśmy także przed Trybunałem Konstytucyjnym o uchylenie tej ustawy jako niezgodnej z Konstytucją RP. Przyznano nam rację, ale ze względu na wyższy interes państwa i stan finansów publicznych uchylenia niestety nie było.

Część naszych postulatów została uwzględniona w projekcie ustawy przyjętym przez Radę Ministrów w październiku br. Niestety, szereg kluczowych rozwiązań, istotnych z punktu widzenia interesów Polskiej Miedzi, nie znalazło odzwierciedlenia w ostatecznym kształcie projektu.

Nowelizacja przewiduje istotne modyfikacje w sposobie naliczania należności, które mają obowiązywać od 2026 r. W szczególności:

•  W roku 2026 przewidywana korzyść podatkowa wynosi:

– około 1300 zł na tonę miedzi w koncentracie, licząc wg aktualnej ceny Cu i kursu dolara,

– około 200 zł na kilogram srebra (Ag) w koncentracie wg aktualnej ceny Ag i kursu dolara.

• W latach 2027–2028 korzyść wzrasta do poziomu:

– około 1900 zł na tonę Cu w koncentracie,

– około 350 zł za kilogram Ag w koncentracie.

• W roku 2029 nastąpi powrót do obecnych zasad opodatkowania, z zastosowaniem tzw. ulgi inwestycyjnej w wysokości do 40% poniesionych nakładów inwestycyjnych.

Zmiany te mają na celu zwiększenie efektywności inwestycyjnej w przemyśle miedziowym w Polsce oraz poprawę jego pozycji na rynku międzynarodowym. Nastąpi także istotna poprawa warunków pracy zatrudnionych pod ziemią przy wydobyciu rudy miedzi. Warto podkreślić, że ulga inwestycyjna może stanowić istotny impuls dla udostępniania kolejnych partii złóż oraz realizacji nowych projektów technologicznych i środowiskowych wydłużających perspektywę dalszego, bezpiecznego funkcjonowania KGHM o kolejnych kilkadziesiąt lat.

Projekt rządowy został złożony do Sejmu RP, gdzie nadano mu numer druku sejmowego 1881. Pierwsze czytanie odbyło się 7 listopada br. Teraz przed nami prace w komisjach sejmowych oraz drugie i trzecie czytanie w Sejmie – uchwalenie ustawy i przekazanie do Senatu. Następnie analiza w komisjach senackich, ewentualne poprawki oraz ich ponowne rozpatrzenie przez Sejm. Później podpis Prezydenta RP lub ewentualne weto, czego nie przewidujemy. Proces legislacyjny jest złożony i wieloetapowy, a jego wynik będzie miał fundamentalne znaczenie dla przyszłości polskiego przemysłu miedziowego, a przede wszystkim KGHM Polska Miedź S.A.

Z przykrością odnotowujemy, że niektórzy komentatorzy, których rzeczywisty wkład w proces legislacyjny jest co najmniej dyskusyjny, przedwcześnie ogłosili sukces i przypisali sobie zasługi. W naszej ocenie sprawa jest zbyt poważna, by traktować ją w sposób powierzchowny, a tym bardziej populistyczny.

 Obniżenie podatku od wydobycia miedzi to kwestia strategiczna – decydująca o konkurencyjności i dalszym rozwoju Polskiej Miedzi i regionu Zagłębia Miedziowego.

 Potencjalne skutki dla KGHM wejścia w życie tej ustawy:

• Efekt płynnościowy – obniżenie obciążeń podatkowych w latach 2026–2028 zwiększy przepływy pieniężne netto, co przełoży się na wzrost zdolności inwestycyjnej, szczególnie w nowe szyby i całą infrastrukturę wydobywczą.
• Efekt konkurencyjności – redukcja podatku poprawi relatywną, bardzo niekorzystną pozycję kosztową Polskiej Miedzi na tle globalnych producentów, co jest istotne w warunkach wysokiej zmienności cen surowców na rynkach światowych.
• Efekt inwestycyjny – ulga w wysokości 40% nakładów inwestycyjnych od 2029 roku może stanowić bodziec do intensyfikacji projektów modernizacyjnych, odtworzeniowych oraz zdolności wydobywczych i proekologicznych, zgodne z unijną polityką klimatyczną.

Nowelizacja ustawy o opodatkowaniu niektórych kopalin wpisuje się w szerszy nurt poszukiwania równowagi między fiskalizmem państwa a potrzebą zapewnienia konkurencyjności i bezpiecznej wieloletniej przyszłości Polskiej Miedzi. Wprowadzenie czasowej redukcji podatku oraz ulgi inwestycyjnej należy ocenić jako rozwiązanie potencjalnie prorozwojowe, jednak jego skuteczność będzie zależeć od stabilności regulacyjnej i konsekwencji w realizacji polityki gospodarczej rządzących.

Przewodniczący ZZPPM

Ryszard Zbrzyzny