Prawo pracy – ważne zmiany

22 września weszły w życie przepisy z zakresu prawa pracy istotne dla pracowników pozostających
w sporze z pracodawcą, w tym podlegających szczególnej ochronie działaczy związkowych.
Regulacje te zostały wprowadzone do ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania
cywilnego (dalej: k.p.c.) w związku z uchwaleniem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach
pomostowych oraz niektórych innych ustaw.
Zgodnie ze zmienionym brzmieniem art. 4772 § 2 k.p.c. sąd, uznając wypowiedzenie umowy o pracę za
bezskuteczne albo przywracając pracownika do pracy, na wniosek pracownika będzie musiał nałożyć w
wyroku na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego
zakończenia postępowania. W dotychczasowym stanie prawnym praktyka sądowa nie była w tej materii
jednolita z uwagi na brak związania sądów wnioskami pracowników.
W art. 7555 k.p.c. wprowadzona została szczególna regulacja dotycząca zabezpieczenia w sprawach z
zakresu prawa pracy, zgodnie z którą w przypadku spełnienia się ustawowych przesłanek sąd będzie
zobowiązany do udzielenia określonego sposobu zabezpieczenia. W myśl omawianego przepisu w
sprawach z zakresu prawa pracy, w których pracownik podlegający szczególnej ochronie przed
rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia (m.in. działacz związkowy,
kobieta w ciąży, pracownik w wieku przedemerytalnym) dochodzi roszczenia o uznanie wypowiedzenia
stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy, sąd na wniosek uprawnionego na każdym
etapie postępowania udzieli zabezpieczenia przez nakazanie dalszego zatrudnienia go przez pracodawcę
do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Sąd będzie mógł odmówić udzielenia
zabezpieczenia wyłącznie w sytuacji oczywiście bezzasadnego roszczenia. Podstawą udzielenia
zabezpieczenia będzie jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia, co oznacza, że pracownik nie
będzie mieć obowiązku wykazania interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Postanowienie sądu o
udzieleniu zabezpieczenia będzie podlegać wykonaniu w drodze egzekucji.
Pracodawca będzie mógł żądać uchylenia prawomocnego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia
wyłącznie, jeżeli wykaże, że po udzieleniu zabezpieczenia przez sąd zaistniały przesłanki, o których
mowa w art. 52 § 1 k.p.c., tj. uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy
pracownika. Zmiana postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia jest niedopuszczalna. Na postanowienie
w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia przysługiwać będzie zażalenie do sądu drugiej instancji.
Dzięki wyżej omówionej regulacji prawnej pozycja procesowa pracowników szczególnie chronionych
będzie silniejsza. W toku prac legislacyjnych nad ww. zmianami podkreślono, że zwiększenie ochrony
trwałości stosunku pracy pracowników szczególnie chronionych na gruncie prawa procesowego ma na
celu zapobieganie skutkom długotrwałych procesów sądowych, urealniając tę ochronę. Kolejny argument
za przedstawionymi zmianami ma związek z aspektem społecznym, leżącym u podstaw udzielenia
szczególnej ochrony [1]: „Celem udzielenia gwarancji stabilności zatrudnienia w przypadku działaczy
związkowych i innych członków przedstawicielstw pracowniczych (np. rady pracowników, europejskiej
rady zakładowej) jest zagwarantowanie niezależnej, samorządnej i niezakłóconej działalności związku
zawodowego lub innego przedstawicielstwa pracowniczego, potrzeba realnej ochrony praw i interesów
pracowniczych zagrożonych zakłóconym działaniem związku zawodowego czy innego
przedstawicielstwa pracowniczego czy też potrzeba utrzymania pokoju społecznego w zakładzie pracy”.
Magdalena Kossakowska, Wydział Prawno-Interwencyjny OPZZ